Η εταιρία «Κτηματολόγιο Α.Ε.» είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, που μετονομάστηκε με τον Ν. 4164/2013 σε «Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση Α.Ε.» (ΕΚΧΑ Α.Ε.), μοναδικός μέτοχος της οποίας είναι το Ελληνικό Δημόσιο. Σκοπός της είναι η σύνταξη και η λειτουργία του Εθνικού Κτηματολογίου και εποπτεύεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Το Εθνικό Κτηματολόγιο είναι μια συστηματική καταγραφή όλων των ακινήτων και των δικαιωμάτων επί αυτών σε όλη την Ελλάδα, ώστε να υπάρχει μια συνολική και πλήρης απεικόνισή τους.
Υπόχρεοι υποβολής δήλωσης στο Εθνικό Κτηματολόγιο είναι όλα τα φυσικά ή νοµικά πρόσωπα που έχουν εμπράγματο δικαίωμα σε ακίνητο. Τέτοια δικαιώµατα είναι η κυριότητα (πλήρης ή ψιλή), η επικαρπία, η δουλεία, η υποθήκη / προσημείωση, αγωγές, ανακοπές, κατασχέσεις, µακροχρόνιες µισθώσεις, χρονοµεριστικές µισθώσεις (time sharing), χρηµατοδοτικές µισθώσεις ακινήτου (leasing), µεταλλειοκτησίες, µεταφορά συντελεστή δόµησης. Η δήλωση αφορά στο δικαίωµα επί ακινήτου και όχι στο ακίνητο. Αυτό σηµαίνει ότι σε περίπτωση που ένα ακίνητο ανήκει σε περισσότερα από ένα άτοµα, πρέπει όλοι όσοι έχουν δικαίωµα σε αυτό, να το δηλώσουν (π.χ. τόσο αυτός που έχει την ψιλή κυριότητα όσο και αυτός που έχει την επικαρπία του ακινήτου).
Για την υποβολή δήλωσης στο Εθνικό Κτηµατολόγιο πρέπει να συμπληρωθούν τα ειδικά έντυπα δήλωσης δικαιώµατος που διατίθενται από τα Γραφεία Κτηµατογράφησης και στην ιστοσελίδα www.ktimatologio.gr. Υπάρχουν δύο έντυπα, το ∆1, το οποίο συµπληρώνεται από τα φυσικά πρόσωπα που έχουν δικαίωµα κυριότητας ή δουλείας και το ∆2, το οποίο κατά κανόνα συµπληρώνεται από τα νοµικά πρόσωπα και από τα φυσικά πρόσωπα όταν έχουν να δηλώσουν οποιοδήποτε άλλο δικαίωµα εκτός από κυριότητα και δουλεία όπως π.χ. εµπράγµατη ασφάλεια, κατάσχεση. Η δήλωση υποβάλλεται στο Γραφείο Κτηµατογράφησης ή ηλεκτρονικά. ∆εν γίνεται δεκτή η ταχυδροµική υποβολή της δήλωσης. Η προθεσµία υποβολής δηλώσεων για τους κατοίκους εσωτερικού είναι τρεις µήνες, ενώ για τους κατοίκους εξωτερικού και το Ελληνικό ∆ηµόσιο είναι έξι µήνες Μετά τη λήξη της προθεσµίας υποβολής δηλώσεων, κάθε φυσικό ή νοµικό πρόσωπο που αποκτά νέο δικαίωµα σε ακίνητο πρέπει να υποβάλει δήλωση, εντός ενός µηνός από τη µεταγραφή του στο Υποθηκοφυλακείο. Πέραν του µήνα, η δήλωση είναι εκπρόθεσµη.
Εκτός από το έντυπο της δήλωσης, τα απαραίτητα δικαιολογητικά που υποβάλλονται είναι:
• Απλό φωτοαντίγραφο του τίτλου, που τεκµηριώνει το δικαίωµα σε ακίνητο (π.χ. συµβόλαιο).
• Απλό φωτοαντίγραφο του πιστοποιητικού µεταγραφής / εγγραφής του τίτλου στο Υποθηκοφυλακείο
• Στοιχεία για τον εντοπισµό του ακινήτου
• Απλό φωτοαντίγραφο της αστυνοµικής ταυτότητας ή του διαβατηρίου του δικαιούχου
• Απλό φωτοαντίγραφο εγγράφου που να αποδεικνύει τον ΑΦΜ
Για την πληρέστερη και ορθότερη καταχώριση της δήλωσης, εφόσον πρόκειται για οριζόντια ή κάθετη ιδιοκτησία, καλό είναι να υποβάλλεται και απλό φωτοαντίγραφο της σύστασης διηρηµένης ιδιοκτησίας.
Συνυποβαλλόµενα έγγραφα σε ειδικές περιπτώσεις
• Κληρονοµιά: ∆ικαίωµα που έχει αποκτηθεί µε κληρονοµιά, µπορεί να δηλωθεί ακόµα και αν δεν έχει συνταχθεί αποδοχή κληρονοµιάς ή άλλη ισοδύναµη πράξη (π.χ. κληρονοµητήριο). Σε αυτή την περίπτωση, όµως, θα πρέπει να προσκοµισθούν τα απαραίτητα δικαιολογητικά, ανάλογα µε την ύπαρξη ή όχι διαθήκης. Συγκεκριµένα:
o Κληρονοµιά µε διαθήκη: υποβάλλονται υποχρεωτικά: α) ο τίτλος του κληρονοµούµενου (εφόσον υπάρχει), β) ληξιαρχική πράξη θανάτου, γ) αντίγραφο της δηµοσιευµένης διαθήκης, δ) πιστοποιητικό περί µη δηµοσιεύσεως άλλης διαθήκης και ε) πιστοποιητικό περί µη αποποιήσεως κληρονοµιάς.
o Κληρονοµιά χωρίς διαθήκη: υποβάλλονται υποχρεωτικά: α) ο τίτλος του κληρονοµούµενου (εφόσον υπάρχει), β) ληξιαρχική πράξη θανάτου, γ) πιστοποιητικό εγγυτέρων συγγενών, δ) πιστοποιητικό περί µη δηµοσιεύσεως διαθήκης και ε) πιστοποιητικό περί µη αποποιήσεως κληρονοµιάς.
• Έκτακτη χρησικτησία: Σε περίπτωση που κάποιος έχει αποκτήσει δικαίωµα µε έκτακτη χρησικτησία, θα πρέπει να καταθέσει είτε σχετική τελεσίδικη δικαστική απόφαση είτε θα πρέπει να υποβάλει έγγραφα από το συνδυασµό των οποίων αποδεικνύεται η 20ετής νοµή και κατοχή του ακινήτου (π.χ. αποδείξεις ∆ΕΗ, ΟΤΕ, εταιρειών ύδρευσης κ.λπ., µισθωτήρια, αποδεικτικά επιδότησης, συµβολαιογραφική πράξη αναγνώρισης ορίων, έγγραφα υποθηκών και λοιπών βαρών επί του ακινήτου, συµβόλαια γειτονικών ιδιοκτητών που αναφέρουν τον δηλούντα ως κύριο του ακινήτου, Ε9 κ.λπ.). Επίσης, είναι υποχρεωτική η επισύναψη τοπογραφικού διαγράµµατος, εκτός εάν η θέση και τα όρια του γεωτεµαχίου µπορούν να προσδιοριστούν επακριβώς επί του ψηφιακού χάρτη της περιοχής.
Ο δηλών υποχρεούται µε τη δήλωσή του να προσκοµίσει επαρκή στοιχεία, ώστε να καταστεί δυνατός ο προσδιορισµός της θέσης (εντοπισµός) και των ορίων του δηλούµενου ακινήτου στους κτηµατολογικούς χάρτες.
• Εφόσον υπάρχει τοπογραφικό διάγραµµα θα πρέπει οπωσδήποτε να προσκοµιστεί.
Σε κάθε περίπτωση η υποβολή τοπογραφικού διαγράµµατος είναι απαραίτητη εφόσον:
• αυτό αναφέρεται ή προσαρτάται στο συµβόλαιο
• γίνεται επίκληση της χρησικτησίας ως αιτία κτήσης του ακινήτου
• έχει εκδοθεί οικοδοµική άδεια για το ακίνητο
• έχει ήδη συνταχθεί τοπογραφικό για οποιαδήποτε άλλη χρήση
• Εφόσον δεν υπάρχει τοπογραφικό διάγραµµα. Στις δοµηµένες περιοχές η αναφορά της οδού και του αριθµού είναι επαρκής πληροφορία για τον εντοπισµό του ακινήτου. Επίσης στις περιοχές που υπάρχει διοικητική πράξη (π.χ. διανοµή, αναδασµός ή πράξη εφαρµογής), είναι επαρκής πληροφορία η αναφορά του αριθµού της ιδιοκτησίας ή του κληροτεµαχίου κλπ, όπως αναφέρεται στην πράξη.
Για την υποβολή της δήλωσης ιδιοκτησίας καταβάλλεται πάγιο τέλος κτηµατογράφησης. Ο υπολογισµός του τέλους γίνεται από το Γραφείο Κτηµατογράφησης µετά την προσωρινή καταχώριση των στοιχείων της δήλωσης. Η υποβολή της δήλωσης ολοκληρώνεται µόνο µετά την καταβολή του παγίου τέλους. Στην περίπτωση ηλεκτρονικής υποβολής δήλωσης, η πληρωµή πραγµατοποιείται µέσω διαδικτυακής εφαρµογής.
Οδηγίες για τη συμπλήρωση των απαραίτητων εντύπων (Δ1 και Δ2) είναι διαθέσιμες και ηλεκτρονικά στην ιστοσελίδα www.ktimatologio.gr. Όλα τα ανωτέρω στηρίζονται αποκλειστικά στις πληροφορίες που παρέχει η ΕΚΧΑ Α.Ε. μέσω των Γραφείων Κτηματογράφησης και του site της www.ktimatologio.gr και δεν αποτελούν προσωπικές απόψεις ή σχόλια του γράφοντος.
Θωμάς Στεφ. Καλοκύρης
Δικηγόρος