Οι Άθλ(ι)οι

Όλη μας τη ζωή επιτυγχάνουμε άθλους. Από μικρά παιδιά αυτό μας διδάσκουν, έτσι μαθαίνουμε να ζούμε. Στο σχολείο, στο πανεπιστήμιο, στο στρατό, στην εργασία, στην ίδια την κοινωνία. Άλλοι τα καταφέρνουμε εύκολα, άλλοι πιο δύσκολα. Όλοι μας όμως γινόμαστε ήρωες, φέρνουμε εις πέρας τις κοινωνικές αποστολές, πραγματώνουμε τις πολιτειακές επιδιώξεις και καταφέρνουμε να συνυπάρχουμε.
Είμαστε ήρωες, επιτυγχάνουμε άθλους. Γινόμαστε πιο ανταγωνιστικοί, πιο κερδοφόροι, πιο ανθεκτικοί, πιο αποτελεσματικοί. Στο σχολείο κρατάμε τη σημαία, στο πανεπιστήμιο κερδίζουμε υποτροφία, υπηρετούμε στο στρατό με υπερηφάνεια, η τράπεζα που εργαζόμαστε έρχεται πρώτη σε παροχή στεγαστικών δανείων, η επιχείρηση μας ανθίζει, παίρνουμε προαγωγή, το χωράφι μας καρποφορεί, η καριέρα μας διαφαίνεται λαμπρή, οι κοινωνικές μας επαφές είναι άριστες, οι οικογενειακές μας σχέσεις άρρηκτες, το όνομα μας αξιοπρεπές. Είμαστε ήρωες, επιτυγχάνουμε άθλους, γινόμαστε οι στυλοβάτες της κοινωνίας. Στηρίζουμε και υποστηρίζουμε την σημερινή κοινωνία που ούτε λίγο ούτε πολύ υποκρύπτει αν όχι υποθάλπει και έναν άλλον εαυτό, αυτόν που εμείς οι ήρωες δε θέλουμε πραγματικά ποτέ να αντικρίσουμε – την κοινωνία που απέτυχε – την κοινωνία των αθλίων.
Σ’ αυτήν την κοινωνία άλλοτε άθλος είναι η αξιοπρεπής διαβίωση, άλλοτε άθλος είναι η ίδια η επιβίωση. Σ’ αυτήν την κοινωνία σήμερα δε μετέχει –ως επί το πλείστον- ένα κατώτερο είδος, κάποιου είδους «ανίκανων» ανθρώπων που απέτυχαν στο στίβο της ζωής και κατέληξαν στο περιθώριο. Αυτή η κοινωνία είναι δημιούργημα των συνθηκών, δημιούργημα δικό μας, των πράξεων ή των παραλείψεων μας, δημιούργημα της κοινωνίας των δαφνοφόρων άθλων μας και ταυτόχρονα ο πιο σταθερός τους στυλοβάτης. Στην κοινωνία των καταυλισμών του Μπαγκλαντές ή της άγονης γης της Νιγηρίας οι άθλιοι είναι εκείνοι που δε ρωτήθηκαν ποτέ, που δεν προσπάθησαν ποτέ, που δεν είχαν ποτέ μια δική τους ευκαιρία. Στην κοινωνία της Ελλάδας του σήμερα οι άθλιοι είναι εκείνοι που οι διεθνείς όροι ανταγωνιστικότητας, βιωσιμότητας του χρέους, κρατικού ελλείμματος και χιλιάδες άλλοι νομικοί και οικονομικοί όροι, τους οποίους αδυνατούν συχνά οι ίδιοι να καταλάβουν πλήρως, τους πέταξαν στο περιθώριο. Άλλοτε γιατί οι άθλοι τους δεν ήταν σπουδαίοι όπως οι δικοί μας. Άλλοτε γιατί σε μια κοινωνία που, για να επιβιώσει, χρειάζεται ως σταθερό υπόβαθρο ένα ισχυρό σε αριθμό περιθώριο για να τη συντηρεί και να τη στηρίζει, η αθλιότητα καταλήγει να παίζεται στη ρώσικη ρουλέτα της οικονομικής εξαθλίωσης.
Μα εμείς δεν είμαστε εδώ για να ανατρέψουμε την κοινωνική τάξη. Δεν είμαστε αναρχικοί, ούτε φασίστες, ούτε κομμουνιστές, ούτε καν αριστεροί. Εμείς ήρθαμε για να ζήσουμε, για να γίνουμε ευτυχισμένοι με τον τρόπο μας, έστω και αφομοιώνοντας επακριβώς τις επιταγές που ορίζει η αόρατη δύναμη της κοινωνικής συνδεσιμότητας. Όχι, δεν είμαστε ήρωες τελικά, έστω κι αν επιτύχαμε άθλους. Και πολλά βράδια θα χάνουμε τον ύπνο μας αν συνεχίσουμε να αναλογιζόμαστε πόσο κοντά θα βρίσκεται πάντα η κοινωνία των αθλίων έξω απ’ τις ηρωικές, σιδερένιες κλειδαριές μας.
Όχι, δε ζητάω βία απ’ τους σημερινούς μας ήρωες. Ούτε διαδηλώσεις ζητάω, ούτε ανατροπές. Ζητάω αυτό που ζητάω από τον εαυτό μου και απ’ την κοινωνία γύρω μου- παιδεία. Παιδεία για να αλλάξουμε τον κόσμο. Κάθε βήμα που κάνουμε, πριν το κάνουμε, να φροντίζουμε πρώτα και κυρίως αυτό, να το καταλαβαίνουμε.

托马斯·卡洛基里斯